Πληρώνοντας το τίμημα: Πώς το ίντερνετ έγινε ακριβό [Άποψη]

Δεν είναι μυστικό πως το ίντερνετ αποτελεί πλέον ουσιαστικό κομμάτι στην καθημερινότητα μας. Ωστόσο, αυτό που κάποτε θεωρούνταν ως μια δύναμη εκδημοκρατισμού που θα έφερνε γνώση και συνδεσιμότητα στις μάζες, έχει δει αξιοσημείωτη αλλαγή τα τελευταία χρόνια. Καθώς το ψηφιακό τοπίο εξελίσσεται, έχει καταστεί σαφές ότι η πρόσβαση σε αρκετές υπηρεσίες και το περιεχόμενο τους δεν παρέχεται πλέον δωρεάν, όπως συνέβαινε κάποτε.

Στις πρώτες μέρες του, το Διαδίκτυο συχνά αναφερόταν ως «λεωφόρος πληροφοριών» και μεγάλο μέρος του περιεχομένου του ήταν ελεύθερα προσβάσιμο. Οι χρήστες θα μπορούσαν να περιηγούνται σε ιστοσελίδες, να συμμετέχουν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και να καταναλώνουν μια τεράστια γκάμα περιεχομένου χωρίς να επιβαρύνονται με άμεσο κόστος. Αυτό το δωρεάν μοντέλο τροφοδότησε την ταχεία ανάπτυξη του διαδικτυακού κόσμου.

Η άνοδος των συνδρομητικών πακέτων

Όταν τα ad-block πρόσθετα ξεκίνησαν να βρίσκονται εγκατεστημένα σχεδόν σε κάθε πρόγραμμα περιήγησης και συσκευή, οι bloggers, οι δημιουργοί περιεχομένου και όλες οι μεγάλες ειδησεογραφικές ιστοσελίδες ξεκίνησαν να αναζητούν για διαφορετικούς τρόπος ώστε να κερδίζουν χρήματα. Όσο πιο πολύ αυξανόταν το ποσοστό των χρηστών με ενεργό ad-block, τόσα πιο πολλά κέρδη έχαναν οι ιστοσελίδες.

Ως άμεση λύση στο πρόβλημα και έναν εξαιρετικό τρόπο ώστε να δημιουργήσουν ένα παθητικό εισόδημα, αρκετές γνωστές ιστοσελίδες ξεκίνησαν να προσφέρουν τα δικά τους συνδρομητικά πακέτα (αλλιώς γνωστά και ως memberships). Οι δημιουργοί περιεχομένου που κάποτε πρόσφεραν το περιεχόμενο τους εντελώς δωρεάν, πλέον κλειδώνουν το μεγαλύτερο μέρος του πίσω από ένα paywall, με αποτέλεσμα οι χρήστες να πρέπει να πληρώνουν ένα μηνιαίο ή ετήσιο ποσό ώστε να έχουν πρόσβαση σε αυτό.

Εκτός από τις ιστοσελίδες, ολόκληρες πλατφόρμες όπως το Patreon δημιουργήθηκαν και άρχισαν να παρέχουν σε εκατομμύρια δημιουργούς περιεχομένου έναν εύκολο τρόπο ώστε να κερδίζουν χρήματα δημιουργώντας τα δικά τους memberships πακέτα. Δεν άργησε προτού το YouTube, η δεύτερη μεγαλύτερη μηχανή αναζήτησης στον κόσμο, ξεκίνησε να παρέχει την ίδια δυνατότητα και στους χρήστες της. Πλέον, κάθε YouTuber έχει την δυνατότητα να δημιουργήσει τα δικά του συνδρομητικά πακέτα, παρέχοντας επιπλέον περιεχόμενο στους συνδρομητές του.

Μερικά εξαιρετικά παραδείγματα με ποιοτικό και μοναδικό περιεχόμενο είναι το New York Times, το οποίο χρεώνει 0.50€ εβδομαδιαίως (και μετά 3.00€ εβδομαδιαίως) ή 90.00€ ετησίως (προσφέροντας μεγάλες προσφορές ανά διαστήματα, όπως το ετήσιο πακέτο με μόλις 20,00€ για τον πρώτο χρόνο). Το Medium.com προσφέρει τα δικά του πακέτα για 5.00$ μηνιαίως ή 50.00$ ετησίως, ενώ το Wired.com προσφέρει την ψηφιακή του έκδοση για $29.99 ετησίως. Υπάρχουν εκατοντάδες άλλες ιστοσελίδες που προσφέρουν πλέον τα δικά τους συνδρομητικά πακέτα, τα οποία δεν θα αργήσουμε να ξεκινήσουμε να βλέπουμε και σε περισσότερες ελληνικές ιστοσελίδες.

Οι πληθώρα επιλογών από streaming υπηρεσίες

Υπάρχουν δεκάδες διαθέσιμες streaming υπηρεσίες και πλατφόρμες που μπορείς να χρησιμοποιήσεις, και η καθεμία προσφέρει τα δικά της μηνιαία συνδρομητικά πακέτα. Ορισμένες από τις γνωστότερες είναι φυσικά το Netflix, το Disney Plus, το HBO Max, το Amazon Prime, το Apple TV+ και αρκετές άλλες.

Το κόστος αυτών των υπηρεσιών αυξάνεται συνεχώς, ενώ μπορεί να γίνει ιδιαίτερα μεγάλο για όσους θέλουν να παρακολουθούν ταινίες, σειρές, ντοκιμαντέρ και άλλου είδους ψυχαγωγικού περιεχομένου από διαφορετικές streaming πλατφόρμες. Αυτό είναι ένα συχνό φαινόμενο άλλωστε πλέον, με ολοένα και περισσότερους ανθρώπους να γράφονται και σε δεύτερη ή τρίτη streaming υπηρεσία για να παρακολουθήσουν κάτι που είναι αποκλειστικά διαθέσιμο σε αυτές.

Η μουσική κοστίζει επίσης σε μηνιαία βάση πλέον, με streaming υπηρεσίες όπως το Spotify να διαθέτουν τον θρόνο. Το YouTube προσφέρει επίσης το YouTube Music, για όσους επιθυμούν μια εναλλακτική του Spotify. Και ενώ μπορείς να ακούς τα αγαπημένα σου κομμάτια εντελώς δωρεάν και απ’ τις δύο υπηρεσίες, τα premium πακέτα τους είναι αυτά που αποκαλούμε “το κερασάκι στην τούρτα”.

Τα κοινωνικά δίκτυα μπαίνουν στο παιχνίδι

Άλλο ένα εξαιρετικό παράδειγμα πως το ίντερνετ άρχισε να γίνεται ολοένα και πιο ακριβό είναι τα νέα συνδρομητικά πακέτα που ξεκίνησαν να προσφέρουν τα γνωστότερα κοινωνικά δίκτυα. Το πρώτο μεγάλο βήμα το έκανε το X (προηγούμενος Twitter) με το Premium, το οποίο κοστίζει 9.92€ μηνιαίως (ή 104.16€ ετησίως), προσφέροντας νέες δυνατότητες όπως την αναίρεση των tweets, τη δημιουργία συλλογών με tweets, την προσαρμογή θεμάτων και εικονιδίων, την ανάγνωση ειδήσεων χωρίς διαφημίσεις και τη μεταμόρφωση βίντεο μεγαλύτερης διάρκειας.

Για να κάνει το συνδρομητικό του πακέτο ακόμα πιο ελκυστικό, το X ξεκίνησε να προσφέρει το γνωστό “μπλε σήμα” (blue checkmark) σε όλους τους μηνιαίους συνδρομητές του. Τους επιτρέπει επίσης να κάνουν τα κείμενα στα tweets τους πιο έντονα ή πλάγια, να επεξεργάζονται τα δημοσιευμένα tweets τους και να βλέπουν την απήχηση των tweets τους να αυξάνεται απ’ τον αλγόριθμο.

Το ίδιο μονοπάτι φαίνεται να ακολουθεί πλέον και η Meta, η οποία ξεκίνησε να προσφέρει το δικό της συνδρομητικό πακέτο για το Facebook και το Instagram, το οποίο κοστίζει 14.99€ μηνιαίως (ή 149.99€ ετησίως) για κάθε κοινωνικό δίκτυο. Αυτό σημαίνει πως θα πρέπει να πληρώνεις την διπλάσια τιμή αν θέλεις τις ίδιες δυνατότητες και στα δύο κοινωνικά δίκτυα της εταιρείας. Με τη μηνιαία σου πληρωμή, θα έχεις το μπλε σήμα στο προφίλ σου, την δυνατότητα να αλλάζεις τα χρώματα και τα εικονίδια του προφίλ σου, την δυνατότητα να υποστηρίζεις τους αγαπημένους σου καλλιτέχνες και δημιουργούς με αστέρια (ψηφιακά δώρα) και πολλά ακόμα.

Οι μεγάλες προσπάθειες του YouTube με τα πακέτα του

Το YouTube Music, το οποίο στοιχίζει αυτή την στιγμή 6.99€ μηνιαίως και σου επιτρέπει να ακούς μουσική σε υψηλή ανάλυση με κλειστεί οθόνη, να κατεβάζεις τα αγαπημένα σου τραγούδια για offline ακρόαση και εξαφανίζει κάθε διαφήμιση που υπάρχει στην πλατφόρμα. Δυστυχώς, δεν είναι μια πλατφόρμα η οποία κατάφερε να μου κερδίσει ποτέ το ενδιαφέρον, όχι τουλάχιστον συγκριτικά με το Spotify.

Στο YouTube ως δωρεάν χρήστης όλα αυτά τα χρόνια, έπρεπε να παρακολουθείς τις διαφημίσεις που προβάλλονταν στην αρχή, κατά τη διάρκεια και προς το τέλος των βίντεο. Κάποιες φορές έπαιζε διπλή διαφήμιση χωρίς την δυνατότητα να την προσπεράσει ο χρήστης. Αυτό οδήγησε αρκετούς σε γνωστές ad-block υπηρεσίες ώστε να αποκρύπτουν αυτές τις διαφημίσεις. Λίγα χρόνια αργότερα, το YouTube ήρθε για να αποτρέψει την χρήση των ad-blocks, μπλοκάροντας όσους τα χρησιμοποιούν.

Φυσικά, η πλατφόρμα φαίνεται να ετοιμάζει περισσότερα συνδρομητικά πακέτα, εκ των οποίων φήμες αναφέρουν πως ένα από αυτά θα είναι πιο οικονομικό, αλλά θα εξαφανίζει απλά τις διαφημίσεις και δεν θα προσφέρει άλλες δυνατότητες, όπως το μεγαλύτερο πακέτο. Αλλά πόσο θα καθυστερήσει να ξεκινήσει να περιορίζει το περιεχόμενο της πλατφόρμας μόνο για τους συνδρομητές της;

Με το νέο επιχειρηματικό μοντέλο να θέλει μηνιαίες πληρωμές και memberships πακέτα, το περιεχόμενο που κάποτε καταναλώναμε δωρεάν, δεν θα είναι διαθέσιμο ούτε με διαφημίσεις, ούτε με δωρεάν δοκιμαστικές ημέρες, αλλά με ένα συνδρομητικό πακέτο το οποίο θα χρεώνεται μηνιαίως. Η χρήστη των ad-blocks επεκτάσεων πιθανότατα να γίνει ανούσια στα επόμενα χρόνια, με τις περισσότερες υπηρεσίες να προσφέρουν μόνο συνδρομητικά πακέτα χωρίς διαφημίσεις.

Η θετική και αρνητική πλευρά ενός ακριβότερου διαδικτυακού κόσμου

Συμπερασματικά, το διαδίκτυο γίνεται πιο ακριβό με την πάροδο του χρόνου, καθώς οι ιστοσελίδες και τα κοινωνικά δίκτυα προσφέρουν περισσότερες επιλογές και λειτουργίες που απαιτούν πρόσθετες πληρωμές. Αυτή η τάση μπορεί να έχει θετικά αποτελέσματα, όπως τη βελτίωση της ποιότητας και της ποικιλομορφίας του περιεχομένου και των υπηρεσιών που προσφέρονται, καθώς και τη δημιουργία περισσότερων εσόδων για τους δημιουργούς και τις επιχειρήσεις.

Ωστόσο, μπορεί να έχει και αρνητικές επιπτώσεις, όπως την αύξηση του ψηφιακού χάσματος, τη μείωση της ελευθερίας, ένα λιγότερο ανοιχτό και ελεύθερο διαδίκτυο και λιγότερες δωρεάν διαθέσιμες πληροφορίες και πόρους. Επιπλέον, μπορεί να γίνει ιδιαίτερα μεγάλη οικονομική επιβάρυνση για εκατομμύρια χρήστες σε όλο τον κόσμο, πολλοί εκ των οποίων δεν θα έχουν την δυνατότητα να προσφέρουν αυτά τα μηνιαία ποσά.

Επομένως, είναι σημαντικό για τους χρήστες να γνωρίζουν το κόστος και τα οφέλη από τη χρήση του Διαδικτύου και να λαμβάνουν τεκμηριωμένες αποφάσεις σχετικά με τις διαδικτυακές τους δραστηριότητες και τις ενεργές τους συνδρομές. Όσο πιο τεκμηριωμένες αποφάσεις παίρνουν άλλωστε, τόσα πιο πολλά χρήματα θα εξοικονομούν και τόσο πιο ποιοτικές επιχειρήσεις θα παραμένουν ενεργές.

Όλα μια συνδρομητική εικόνα, πίσω από μια μεγαλύτερη εικόνα

Για να καταφέρουμε όμως να έχουμε πρόσβαση σε όλες τις ιστοσελίδες και τις εφαρμογές, στα συνδρομητικά τους πακέτα και όλα όσα προσφέρουν στους πελάτες τους, θα πρέπει πρώτα να έχουμε μια σταθερή σύνδεση στο ίντερνετ και μια συσκευή. Κι ενώ ακούγεται πως η συσκευή με την οποία θα έχεις πρόσβαση στο διαδίκτυο ακούγεται το ακριβότερο μέρος της ιστορίας, μα οι μηνιαίες πληρωμές καταντάνε αρκετά πιο ακριβές σε βάθος χρόνου.

Για να έχεις πλέον μια γρήγορη και σταθερή σύνδεση, θα πρέπει να πληρώνεις από 20.00€ έως 40.00€ μηνιαίως για τις πλέον συχνές συνδέσεις μέσω οπτικών ινών. Αυτό σημαίνει πως για να έχουμε πρόσβαση στις αγαπημένες μας υπηρεσίες αυτή την στιγμή, τα μηνιαία μας έξοδα θα πρέπει να αυξηθούν από λίγο έως αρκετά.

• Netflix: 7,99€
• Disney Plus: 10,99€
• Spotify: 10.99€
• Internet: 26.00€

Με μόλις τρεις συνδρομές σε γνωστές υπηρεσίες και τη μηνιαία πληρωμή του ίντερνετ, μπορείς εύκολα να φτάσει το ποσό των 55,97€ να προστίθενται στα μηνιαία σου έξοδα. Αν αποφασίσεις μέσα σε αυτό το ποσό να προσθέσεις το Facebook και το Instagram, είτε γιατί είσαι δημιουργός περιεχομένου, είτε επαγγελματίας που το χρησιμοποιεί για προωθητικούς σκοπούς, τότε το ποσό ανεβαίνει κατευθείαν στα 85,95€ μηνιαίως.

Οι παραπάνω όμως αριθμοί αντανακλούν μόλις το ελάχιστο ποσό που μπορεί να δίνει ένας χρήστης για τη χρήση τους, καθώς πρόκειται για τα οικονομικότερα πακέτα που προσφέρουν. Ένας χρήστης, ανάλογα με τις ανάγκες, τις προσωπικές του προτιμήσεις και απαιτήσεις, ίσως θελήσει ένα ακριβότερο συνδρομητικό πακέτο που προσφέρει περισσότερες δυνατότητες, ή ακόμα και να πληρώνει περισσότερες τρίτες υπηρεσίες.

Στα παραπάνω ποσά δεν έχουν αναφερθεί επίσης οι δημιουργοί περιεχομένου που μπορεί να πληρώνεις κάθε μήνα σε πλατφόρμες όπως το Patreon και το YouTube, οι ιστοσελίδες με συνδρομητικά πακέτα που λατρεύεις να διαβάζεις κάθε μήνα και ίσως η πλατφόρμα X (Twitter).

Πόσο πιο ακριβό θα γίνει το ίντερνετ στο σύντομο μέλλον, όμως;