Τα Windows είναι ένα εξαιρετικό λειτουργικό σύστημα και ιδανικό για κάθε σοβαρό gamer που ενδιαφέρεται να παίζει τους τελευταίους τίτλους παιχνιδιών. Γι ‘αυτούς που ενδιαφέρονται να βρουν μια εναλλακτική που εστιάζει στην ασφάλεια, την ιδιωτικότητα και την ελευθερία, τότε το Linux αποτελεί μέχρι και σήμερα μονόδρομο.
Δεν χρειάζεται να ασχολείσαι με τον προγραμματισμό, να είσαι hacker ή να έχεις ειδικευμένες γνώσεις πάνω στους υπολογιστές για να χρησιμοποιήσεις το Linux. Για την ακρίβεια, είναι αρκετά πιο εύκολο απ’ ότι πιστεύουν οι περισσότεροι άνθρωποι, τόσο στην εγκατάσταση του όσο και στον τρόπο λειτουργίας του. Όλα εξαρτώνται από την διανομή και το γραφικό περιβάλλον που θα επιλέξεις, για τα οποία θα αναφερθώ στη συνέχεια του άρθρου.
Μέσα από αυτό τον οδηγό θα προσπαθήσω να καλύψω όλες τις διαφορές μεταξύ των Windows και του Linux, καθώς επίσης και όλα τα βήματα για το πως να κατεβάσεις και να εγκαταστήσεις την αγαπημένη σου Linux διανομή. Αν έχεις κάποια απορία ή προβληματισμό, μπορείς να αφήσεις το σχόλιο σου στο τέλος του άρθρου.
Windows vs. Linux: Οι κυριότερες διαφορές
Προτού προχωρήσουμε σε περαιτέρω λεπτομέρειες, είναι σημαντικό να γνωρίζεις ποιες είναι οι βασικές διαφορές μεταξύ των δύο λειτουργικών συστημάτων. Αρχικά, τα Windows (τα οποία κυκλοφόρησαν για πρώτη φορά το 1985) είναι μια σειρά από λειτουργικά συστήματα τα οποία έχουν κατασκευαστεί και αναπτύσσονται από την Microsoft. Τα Windows προορίζονται τόσο για σταθερούς υπολογιστές, laptops και tablets, όσο και για servers. Τα Windows μπορούν να τρέξουν πάνω σε x86 hardware όπως στους επεξεργαστές που κατασκευάζει η Intel και η AMD.
Τα Windows παραμένουν μέχρι και σήμερα το πιο γνωστό λειτουργικό σύστημα για desktop υπολογιστές, ενώ συστήνονται ειδικότερα στους gamers και σε όσους θέλουν να έχουν πρόσβαση στα περισσότερα προγράμματα. Χάρη στην δημοτικότητα τους, τα Windows αποτελούν τη νούμερο ένα στάση για κάθε προγραμματιστή και εταιρεία που θέλει να κατασκευάσει ένα πρόγραμμα ή ένα παιχνίδι.
Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση πως τα Windows αποτελούν μονοπώλιο, καθώς θα βρεις αρκετές εφαρμογές για macOS και Linux που δεν είναι διαθέσιμες για το λειτουργικό σύστημα της Microsoft.
Το Linux από την άλλη πλευρά είναι ένα ανοιχτού-κώδικα λειτουργικό σύστημα, που σημαίνει πως καθένας μπορεί να δει τον πηγαίο του κώδικα και να τον χρησιμοποιήσει με διάφορους τρόπους. Το Linux βασίζεται στο UNIX και αναπτύχθηκε για πρώτη φορά το 1991.
Από τότε μέχρι και σήμερα, επιτρέπει σε όλους να τροποποιήσουν τον κώδικα του με όποιον τρόπο επιθυμούν, να δημιουργούν τύπους συστημάτων με βάση τον κώδικα του, να διαχειρίζονται τους διακομιστές (servers) εκατομμύρια εταιρείες, καθώς επίσης και για την δημιουργία ασφαλών συστημάτων για τη διαχείριση κρυπτογραφημένων αρχείων.
Από το 1991 μέχρι και σήμερα, εκατοντάδες διανομές έχουν αναπτυχθεί με βάση το Linux, εκατομμύρια servers λειτουργούν χάρη σε αυτό, αμέτρητες εφαρμογές έχουν δημιουργηθεί, εκατομμύρια άνθρωποι βρήκαν δουλειές και το διαδίκτυο έγινε λίγο πιο ασφαλές και ιδιωτικό από ποτέ άλλοτε στην ιστορία του.
Σε αντίθεση με τα Windows, όπου θα βρεις συγκεκριμένες εκδόσεις όπως τα 7, 8.1, 10 και 11, στο Linux κάθε διανομή ενημερώνεται και αναπτύσσεται ξεχωριστά. Κάποιες διανομές εστιάζουν στην σταθερότητα, παρέχοντας πιο σπάνια νέες ενημερώσεις. Άλλες διανομές εστιάζουν στο να παρέχουν συνεχώς νέες ενημερώσεις και να αναπτύσσονται με ταχείς ρυθμούς.
Κάποιες βασίζονται επίσης σε διαφορετικές Linux διανομές, οπότε οι χρήστες καλούνται να επιλέξουν την διανομή που τους βολεύει περισσότερο. Τέλος, αξίζει να σημειωθεί πως κάποιες διανομές παρέχονται επίσης σε πολλαπλά γραφικά περιβάλλοντα, εκ των οποίων κάποια εστιάζουν στην ταχύτητα και κάποια στην εμφάνιση και τα εφέ.
Σε αντίθεση με τα Windows που μπορούν να τρέξουν πάνω σε συγκεκριμένες συσκευές, το Linux μπορεί να τρέξει σε σταθερούς υπολογιστές, laptops, smartphones, tablets, SmartTVs, gaming κονσόλες, servers, συσκευές αποθήκευσης, eBook readers, κάμερες, εγγραφείς βίντεο, Raspberry Pi και σχεδόν σε οποιοδήποτε hardware [υλικό] μπορεί να υποστηρίξει ένα λειτουργικό σύστημα.
Τι είναι οι Linux διανομές και τα Γραφικά Περιβάλλοντα;
Αν είσαι καινούργιος/α στον χώρο του Linux, τότε οι όροι “διανομές” και “γραφικά περιβάλλοντα” ίσως σου φανούν κινέζικοι. Παρόλα αυτά, η σημασία τους είναι ιδιαίτερα απλή, μα πολύ σημαντική για όσους ενδιαφέρονται να ασχοληθούν με το Linux. Αν δεν γνωρίζεις τι είναι οι διανομές και τι τα γραφικά περιβάλλοντα, τότε δεν θα καταφέρεις ποτέ να καταλήξεις στη σωστή Linux διανομή.
Linux διανομές
Κάθε Linux διανομή κατασκευάζεται και αναπτύσσεται από διαφορετικούς προγραμματιστές και συχνά παρουσιάζει μοναδικό σχεδιασμό. Οι περισσότερες διανομές βασίζονται επίσης πάνω σε άλλες, όπως το Manjaro που βασίζεται στο Arch Linux και το Elementary OS που βασίζεται στο Ubuntu.
Κάποιες επικεντρώνονται στην ταχύτητα και χρησιμοποιούν λιγότερους πόρους ώστε να τρέχουν σε παλαιότερο hardware, ενώ άλλες στοχεύουν στις σύγχρονες συσκευές, παρέχοντας μοντέρνο και προσεγμένο σχεδιασμό και εφέ.
Μιας και διαφέρει η πολιτική από εταιρεία σε εταιρεία και από προγραμματιστή σε προγραμματιστή, κάθε Linux διανομή έρχεται με τη δική της φιλοσοφία, με το δικό της λειτουργικό τρόπο, και εστιάζει στο να εξυπηρετεί συγκεκριμένες ανάγκες. Για παράδειγμα, το Ubuntu μέχρι και σήμερα θεωρείται ως η γνωστότερη Linux διανομή και αυτή που γνωρίζουν οι περισσότεροι άνθρωποι.
Στη συνέχεια υπάρχει το Linux Mint, το οποίο είναι εξίσου ιδιαίτερα γνωστό, έρχεται με πολλαπλά διαφορετικά γραφικά περιβάλλοντα (με κύρια τα Cinnamon, Mate και Xfce) και θεωρείται από αρκετούς ως η καλύτερη εναλλακτική για χρήστες των Windows ή του macOS.
Γραφικά Περιβάλλοντα
Κάθε διανομή επικεντρώνεται συχνά σε ένα συγκεκριμένο γραφικό περιβάλλον, ενώ παράλληλα παρέχει και ορισμένα ακόμα ως έξτρα. Άλλες διανομές έχουν αναπτύξει με τα χρόνια τα δικά τους γραφικά περιβάλλοντα, τα οποία πλέον έχουν υιοθετηθεί και από άλλες διανομές.
Κάποια γραφικά περιβάλλοντα εστιάζουν σε παλιό hardware, χρησιμοποιώντας λιγότερους πόρους από το σύστημα για να τρέξουν. και άλλα παρέχουν παρόμοια εμπειρία με αυτή των Windows και εστιάζουν στον μέσο χρήστη. Τέλος, υπάρχουν γραφικά περιβάλλοντα τα οποία επικεντρώνονται στην απλότητα, την σταθερότητα και την ταχύτητα και συχνά χρησιμοποιούνται σε servers.
Οι δημοφιλέστερες Linux διανομές
Αν και υπάρχουν αρκετές Linux διανομές που μπορείς να χρησιμοποιήσεις, μέσα από το σημερινό οδηγό θα εστιάσουμε αποκλειστικά στις γνωστότερες και πιο δημοφιλείς. Μπορείς ωστόσο να ελέγξεις στο DistroWatch.com τις δημοφιλέστερες Linux διανομές, καθώς επίσης και πληροφορίες γι ‘αυτές, όπως μια περιγραφή, σε ποια διανομή βασίζονται, ποια γραφικά περιβάλλοντα παρέχουν και πολλά ακόμα.
| Κατάταξη | Διανομή | HPD* |
|---|---|---|
| 1 | MX Linux | 2777 |
| 2 | EndeavourOS | 2436 |
| 3 | Mint | 2131 |
| 4 | Manjaro | 1525 |
| 5 | Pop!_OS | 1257 |
| 6 | Ubuntu | 1208 |
| 7 | Fedora | 1158 |
| 8 | Debian | 1043 |
| 9 | Garuda | 859 |
| 10 | Lite | 759 |
| 11 | Zorin | 751 |
| 12 | openSUSE | 745 |
| 13 | elementary | 621 |
| 14 | KDE neon | 605 |
| 15 | antiX | 517 |
| 16 | PCLinuxOS | 448 |
| 17 | Slackware | 444 |
| 18 | Kali | 443 |
| 19 | ArcoLinux | 401 |
| 20 | AlmaLinux | 396 |
| 21 | Linuxfx | 383 |
| 22 | EasyOS | 375 |
| 23 | FreeBSD | 372 |
| 24 | SparkyLinux | 372 |
| 25 | Puppy | 357 |
| 26 | Kubuntu | 349 |
| 27 | Solus | 339 |
| 28 | Peppermint | 331 |
| 29 | Q4OS | 320 |
| 30 | Alpine | 319 |
| 31 | Bluestar | 289 |
| 32 | Tails | 285 |
| 33 | Nitrux | 280 |
| 34 | Rocky | 273 |
| 35 | Lubuntu | 270 |
| 36 | CentOS | 266 |
| 37 | NixOS | 256 |
| 38 | Devuan | 253 |
| 39 | SmartOS | 243 |
| 40 | Arch | 229 |
| 41 | Xubuntu | 226 |
| 42 | Mageia | 222 |
| 43 | KaOS | 213 |
| 44 | Kodachi | 213 |
| 45 | Mabox | 213 |
| 46 | Parrot | 210 |
| 47 | PureOS | 207 |
| 48 | EuroLinux | 206 |
| 49 | Gentoo | 206 |
| 50 | Archcraft | 205 |
| 51 | ALT | 201 |
| 52 | deepin | 199 |
| 53 | Qubes | 192 |
| 54 | Red Hat | 192 |
| 55 | Voyager | 192 |
| 56 | AV Linux | 190 |
| 57 | Absolute | 186 |
| 58 | Bodhi | 186 |
| 59 | Ubuntu MATE | 186 |
| 60 | ReactOS | 183 |
| 61 | GhostBSD | 181 |
| 62 | Void | 179 |
| 63 | OpenMandriva | 178 |
| 64 | Slax | 176 |
| 65 | 4MLinux | 169 |
| 66 | ExTiX | 160 |
| 67 | Archman | 159 |
| 68 | Gecko | 159 |
| 69 | MakuluLinux | 159 |
| 70 | Tiny Core | 159 |
| 71 | Oracle | 158 |
| 72 | Salix | 158 |
| 73 | Super Grub2 | 158 |
| 74 | RebornOS | 157 |
| 75 | Feren | 155 |
| 76 | Kaisen | 155 |
| 77 | DragonFly | 154 |
| 78 | BunsenLabs | 153 |
| 79 | KNOPPIX | 153 |
| 80 | Haiku | 151 |
| 81 | Clear | 148 |
| 82 | OpenBSD | 148 |
| 83 | Snal | 143 |
| 84 | Ubuntu Studio | 143 |
| 85 | Emmabuntüs | 142 |
| 86 | Ubuntu Budgie | 141 |
| 87 | Artix | 140 |
| 88 | Trisquel | 140 |
| 89 | siduction | 138 |
| 90 | Elive | 137 |
| 91 | LXLE | 135 |
| 92 | RasPiOS | 135 |
| 93 | ArchLabs | 133 |
| 94 | Porteus | 133 |
| 95 | ROSA | 133 |
| 96 | SystemRescue | 133 |
| 97 | Robolinux | 132 |
| 98 | JingOS | 129 |
| 99 | NuTyX | 127 |
| 100 | RasPiOS | 119 |
Όπως μπορείς να δεις και από τον παραπάνω πίνακα, υπάρχουν αρκετές Linux διανομές που μπορείς να χρησιμοποιήσεις, οπότε ως αρχάριος χρήστης ίσως δυσκολευτείς στην αρχή. Το καλό παρόλα αυτά είναι πως μπορείς πρώτα να χρησιμοποιήσεις σχεδόν κάθε διανομή προτού την εγκαταστήσεις.
Σε αντίθεση με τα Windows, τα οποία απαιτούν άμεση εγκατάσταση, το Linux σου επιτρέπει να τρέξεις κάθε διανομή μέσα από ένα USB φλασάκι, σε οποιαδήποτε συσκευή κι αν το συνδέσεις.
Όπως και οι περισσότεροι (πλέον) Linuxάδες, έτσι κι εσύ θα χρειαστεί να δοκιμάσεις πολλαπλές διανομές έως ότου καταλήξεις σε αυτή που προτιμάς περισσότερο και καλύπτει τις ανάγκες σου. Για παράδειγμα, υπάρχουν αρκετοί άνθρωποι οι οποίοι προτιμούν τις διανομές που βασίζονται πάνω στο Ubuntu / Debian, ενώ αρκετοί άλλοι προτιμούν αυτές που βασίζονται πάνω στο Arch Linux.
Η διαφορά είναι στα πακέτα διανομών που παρέχουν τα δύο λειτουργικά συστήματα, εκ των οποίων στις διανομές που βασίζονται στο Ubuntu / Debian θα εγκαθιστάς .deb και Snap Apps εφαρμογές, ενώ στις διανομές που βασίζονται στο Arch θα έχεις τον κατάλογο AUR, ο οποίος περιλαμβάνει τα περισσότερα προγράμματα για Linux.
Windows vs. Linux: Λήψη, δοκιμή και εγκατάσταση
Με τα Windows οι επιλογές που μας δίνονται είναι ιδιαίτερα απλές και περιορισμένες: Έχεις την δυνατότητα να κατεβάσεις το ISO αρχείο με την τελευταία έκδοση των Windows 10 ή των Windows 11, και στη συνέχεια να δημιουργήσεις ένα bootable USB με το εργαλείο που παρέχει η Microsoft. Στη συνέχεια, θα χρειαστεί να προχωρήσεις στην εγκατάσταση του λειτουργικού συστήματος.
Με το Linux τα πράγματα διαφέρουν αρκετά, καθώς μπορείς είτε να ακολουθήσεις τα ίδια βήματα και να προχωρήσεις κατευθείαν στην εγκατάσταση μιας διανομής, είτε μπορείς να την δοκιμάσεις – εντελώς δωρεάν – πρώτα και στη συνέχεια να την εγκαταστήσεις, σερφάροντας παράλληλα στο λειτουργικό σύστημα.
Πως μπορώ να κατεβάσω και να δοκιμάσω μια Linux διανομή;
Θα χρειαστείς μόλις μερικά λεπτά για να κατεβάσεις και να ελέγξεις live την αγαπημένη σου Linux διανομή. Το μόνο που θα χρειαστείς για να ξεκινήσεις είναι ένα USB φλασάκι με τουλάχιστον 8GB ελεύθερου αποθηκευτικού χώρου. Μπορείς επίσης να χρησιμοποιήσεις και ένα USB φλασάκι με 4GB χωρητικότητας, αλλά θα περιοριστείς αρκετά στο να βρεις διανομές που παρέχουν τόσο μικρά σε μέγεθος ISO αρχεία.
Τι θα χρειαστείς για να ξεκινήσεις:
- Έναν υπολογιστή, ένα laptop ή μια συσκευή που υποστηρίζει Linux.
- Σταθερή σύνδεση στο ίντερνετ.
- Ένα USB φλασάκι με τουλάχιστον 8GB αποθηκευτικού χώρου.
- Την εφαρμογή Rufus (περισσότερα παρακάτω).
Εφόσον έχεις στη διάθεση σου όλα τα παραπάνω, στη συνέχεια θα χρειαστεί να επιλέξεις ποια Linux διανομή θα χρησιμοποιήσεις πρώτη. Πήγαινε στην επίσημη ιστοσελίδα της διανομής και κατέβασε το πιο πρόσφατο ISO αρχείο του λειτουργικού συστήματος προτιμάς με το ανάλογο γραφικό περιβάλλον.
Για να μπορέσει το Linux να τρέξει σε μια συσκευή, θα πρέπει πρώτα να δημιουργήσουμε ένα bootable USB το οποίο θα περιλαμβάνει όλα τα αρχεία του λειτουργικού συστήματος. Με το που αποκτήσεις το bootable USB φλασάκι, στη συνέχεια θα έχεις την δυνατότητα να το χρησιμοποιήσεις σε οποιαδήποτε συσκευή υποστηρίζει την εκκίνηση λειτουργικών συστημάτων από USB συσκευές.
- Κατέβασε το ISO αρχείο μιας Linux διανομής.
- Κατέβασε το Rufus και εγκατέστησε το στα Windows.
- Σύνδεσε το USB φλασάκι στον υπολογιστή και αφαίρεσε οτιδήποτε υπάρχει μέσα.
- Άνοιξε το Rufus, επέλεξε το USB φλασάκι και στη συνέχεια επέλεξε το ISO αρχείο που κατέβασες.
- Κάνε κλικ στο “Εκκίνηση” για να ξεκινήσει η διαδικασία.
Μόλις η διαδικασία ολοκληρωθεί, κάνε επανεκκίνηση τον υπολογιστή ή το laptop σου, μπες στις επιλογές του Boot Menu και επέλεξε να εκκινηθεί η συσκευή από το USB φλασάκι. Αν δεν γνωρίζεις την διαδικασία, τότε απλά κατέβασε το Speccy, αντέγραψε το μοντέλο της μητρικής σου πλακέτας (motherboard) και επικόλλησε το στην Google γράφοντας από δίπλα “boot menu key“.
Μόλις εντοπίσεις του κατάλληλο κουμπί που σε μεταφέρει στο Boot Menu των UEFI / BIOS, στη συνέχεια κάνε επανεκκίνηση, πάτα πολλαπλές φορές το ίδιο κουμπί και όταν εμφανιστεί το μενού, επέλεξε το USB φλασάκι το οποίο μετέτρεψες σε bootable μέσω του Rufus.
Πως μπορώ να εγκαταστήσω μια Linux διανομή;
Το μεγαλύτερο ποσοστό των Linux διανομών (με βασική εξαίρεση το Arch Linux) παρέχουν το δικό τους Installer εργαλείο το οποίο μπορείς να χρησιμοποιήσεις για να εγκαταστήσεις την διανομή με ευκολία. Αυτά τα εργαλεία όχι μόνο σου επιτρέπουν να καθαρίσεις εντελώς τον σκληρό δίσκο και να εγκαταστήσεις το Linux, αλλά και να το χρησιμοποιείς παράλληλα με άλλα λειτουργικά συστήματα όπως τα Windows ή το macOS.
Για να ξεκινήσεις, μπες στο live περιβάλλον της Linux διανομής που θέλεις να εγκαταστήσεις και στη συνέχεια εκτέλεσε το διαθέσιμο Installer εργαλείο που διατίθεται. Όλες οι διανομές παρέχουν ένα installer το οποίο σου επιτρέπει να επιλέξεις με ποιο τρόπο θέλεις να εγκατασταθεί η διανομή. Για παράδειγμα, μπορείς να επιλέξεις να εγκαταστήσεις το Linux σε συνδυασμό με τα Windows, επιλέγοντας πόσο χώρο θέλεις να δώσεις από τον σκληρό δίσκο για τη Linux διανομή.
Μπορείς επίσης να επιλέξεις να διαχωρίσεις με συγκεκριμένο τρόπο τον δίσκο, να επιλέξεις που θα εγκατασταθεί το λειτουργικό, ποια θα είναι η λειτουργικότητα σου κατά τη διάρκεια της εκκίνησης και πολλά ακόμα τα οποία ωστόσο απευθύνονται σε πιο ειδικευμένους χρήστες.
Ωστόσο, για έναν αρχάριο χρήστη, η διαδικασία της εγκατάστασης θα είναι ιδιαίτερα εύκολη, μιας και στη συνέχεια το μόνο που θα χρειαστεί να κάνει είναι να επιλέξει την τοποθεσία, τη γλώσσα, το username και το κωδικό πρόσβασης που θα συνδέεται και να περιμένει έως ότου ολοκληρωθεί η διαδικασία.
Τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα του Linux
Όπως και το macOS, τα Windows, το Android, το iOS και κάθε άλλο λειτουργικό σύστημα, έτσι και το Linux δεν είναι για όλους. Κάποιοι άνθρωποι είναι ευχαριστημένοι με αυτό που έχουν μάθει όλα αυτά τα χρόνια, ενώ άλλοι επιζητούν το κάτι “διαφορετικό”. Για περισσότερα από 14 χρόνια τώρα, έχω δει αρκετούς ανθρώπους να λατρεύουν το Linux από την πρώτη κιόλας στιγμή, και άλλους να θέλουν να το αλλάξουν λίγο καιρό αφότου το εγκατέστησαν.
Ως λειτουργικό σύστημα, το Linux έρχεται με μια πληθώρα πλεονεκτημάτων και λόγων για τους οποίους αξίζει να το χρησιμοποιήσεις. Παρόλα αυτά, έρχεται και με τα δικά του μειονεκτήματα, τα οποία είναι καλό να γνωρίζεις προτού ξεκινήσεις να ασχολείσαι με αυτό πιο σοβαρά.
Τα 5 κυριότερα πλεονεκτήματα του Linux
Θα ξεκινήσω αρχικά από τα πλεονεκτήματα του να χρησιμοποιείς το Linux ως λειτουργικό σύστημα, τα οποία θεωρώ πως είναι και τα σημαντικότερα. Θα αναφέρω επίσης για τους gamers της παρέας πως τα τελευταία χρόνια έχει υπάρξει τεράστια βελτίωση στον χώρο του gaming στο Linux, με προγράμματα όπως το Steam να σου επιτρέπουν να τρέξεις τα περισσότερα παιχνίδια που θα έπαιζες και στα Windows. Δεν είναι όλα διαθέσιμα ακόμα, αλλά αυτό θα το δούμε και στα μειονεκτήματα.
- Παρέχεται εντελώς δωρεάν: Δεν χρειάζεται να πληρώσεις ούτε λεπτό για να αποκτήσεις το Linux και το μεγαλύτερο ποσοστό των διανομών που παρέχονται. Οι περισσότερες εφαρμογές, τα προγράμματα και οι λειτουργίες τρίτων που θα βρεις παρέχονται επίσης εντελώς δωρεάν. Μιας και πρόκειται για την έννοια του ανοιχτού-κώδικα, μπορείς να πάρεις μέχρι και τον πηγαίο κώδικα και να τον μορφοποιήσεις με όποιον τρόπο επιθυμείς για ιδιωτικούς ή εμπορικούς σκοπούς.
- Είναι αρκετά πιο ασφαλές: Υπάρχουν malware για το Linux; Φυσικά και υπάρχουν, αλλά είναι αρκετά πιο δύσκολο να κολλήσεις κάτι ή να σε χακάρουν – σε αντίθεση τουλάχιστον με τα Windows. Από την άλλη πλευρά, μιας και το λειτουργικό σύστημα της Microsoft είναι αρκετά πιο δημοφιλές, είναι λογικό να γίνεται το επίκεντρο των hackers για επιθέσεις. Τα καλά νέα; Όσο χρησιμοποιείς το Linux, δεν θα χρειαστεί να ασχοληθείς ξανά με AntiVirus προγράμματα.
- Μεγαλύτερη ταχύτητα: Ακόμα κι αν έχεις ένα παλιό υπολογιστή που έχει τα Windows XP εγκατεστημένα, δεν υπάρχει αμφιβολία πως θα βρεις μια ελαφριά και γρήγορη Linux διανομή που όχι μόνο θα είναι δωρεάν, θα παρέχει έξτρα ασφάλεια και ενημερώσεις, αλλά θα είναι και αρκετά πιο γρήγορη από το λειτουργικό της Microsoft.
- Εκατοντάδες διανομές: Υπάρχουν εκατοντάδες Linux διανομές που επικεντρώνονται στο να εξυπηρετούν διαφορετικές ανάγκες. Θέλεις μια διανομή με πολλά εφέ, μοντέρνο σχεδιασμό και πολλά εφέ; Μήπως μια ελαφριά και χωρίς εφέ διανομή για τον παλιό σου υπολογιστή; Μήπως αναζητάς για κάτι ενδιάμεσο ή θέλεις κάτι πλήρως μινιμαλιστικό; Ό,τι κι αν είναι αυτό που αναζητάς, υπάρχει και μια Linux διανομή που μπορεί να στο παρέχει.
- Ιδιωτικότητα, δεδομένα και ιστορικό: Μιας και το Linux είναι ανοιχτού-κώδικα, όταν μια εταιρεία ή μια ομάδα προγραμματιστών κυκλοφορούν μια καινούργια διανομή ή μια ενημέρωση για το λειτουργικό τους σύστημα, όλος ο κόσμος έχει την δυνατότητα να δει τον κώδικα και όλες τις αλλαγές που έγιναν. Επομένως, καμία διανομή δεν μπορεί να προσθέσει κρυφό κώδικα ώστε να παρακολουθεί τους χρήστες της χωρίς να μαθευτεί γρήγορα από την κοινότητα του Linux. Έτσι, θα απολαμβάνεις πάντοτε ένα ιδιωτικό λειτουργικό σύστημα που δεν κατασκοπεύει τη κάθε σου κίνηση και δεν διατηρεί τα δεδομένα ή το ιστορικό σου.
- Μπορείς να το δοκιμάσεις παντού: Απλά κατέβασε το ISO αρχείο της διανομής που σου κέντρισε το ενδιαφέρον, αντέγραψε όλα τα αρχεία σε ένα USB φλασάκι με το Rufus, και στη συνέχεια θα μπορείς να τρέχεις αυτή την διανομή σε κάθε υπολογιστή ή laptop που συνδέεις το USB. Παρόλα αυτά, μιας η διανομή θα τρέχει από μια USB συσκευή, μην περιμένεις την ίδια ταχύτητα και ανταπόκριση όπως όταν είναι κανονικά εγκατεστημένη σε έναν υπολογιστή ή laptop.
Φυσικά, υπάρχουν πολλά ακόμα πλεονεκτήματα τα οποία δεν έχω αναφέρει στην παραπάνω λίστα, όπως για παράδειγμα το γεγονός πως έχεις την ελευθερία να μορφοποιήσεις κάθε διανομή και γραφικών περιβάλλον με τόσους πολλούς διαφορετικούς τρόπους, που μπορείς να φέρεις τα πάντα στα “μέτρα” σου.
Θέλεις όταν κλείνει ένα παράθυρο να καίγεται σαν χαρτί; Μπορείς! Θέλεις όταν ανοίγουν τα παράθυρα να βγαίνουν κύματα νερού; Μπορείς! Θέλεις να το χρώμα σε όλο το περιβάλλον να είναι ελάχιστα διαφανές; Μπορείς να το κάνεις και αυτό! Με πιο απλά λόγια, με τα κατάλληλα εργαλεία και τις απαραίτητες οδηγίες, μπορείς να μεταμορφώσεις κάθε διανομή σε ένα δικό σου μοναδικό περιβάλλον που καλύπτει όλες τις ανάγκες σου.
Τα 5 κυριότερα μειονεκτήματα του Linux
Παρόλο που το Linux έχει υποστεί ριζικές αλλαγές και βελτιώσεις στον τρόπο λειτουργίας του, αποτελώντας πλέον μια εξαιρετική εναλλακτική για κάθε desktop λειτουργικό σύστημα – και σύντομα ίσως και για mobile και tablet συσκευές – συνεχίζουν να υπάρχουν μεγάλες πιθανότητες να πέσεις αντιμέτωπος/η σε προβλήματα και σφάλματα που δεν έχεις συναντήσει στο παρελθόν.
Έχεις δει άλλωστε έναν χρήστη που έχει συνηθίσει να χρησιμοποιεί το macOS και πιάνει για πρώτη φορά στην ζωή του έναν υπολογιστή ή laptop με Windows; Δεν ξέρει πως να αλλάξει τη γλώσσα, πως να τραβήξει ένα απλό screenshot, πως να εγκαταστήσει .exe προγράμματα, απορεί γιατί το Microsoft Store είναι άδειο και μένει άναυδος/η με την εγκατάσταση των απαραίτητων drivers.
Με πιο απλά λόγια, οτιδήποτε είναι καινούργιο μας φαίνεται στην αρχή εξωγήινο, μα αυτό δεν σημαίνει πως δεν είναι καλό ή δεν μπορεί να μας εξυπηρετήσει καλύτερα μόλις μάθουμε πως να το χρησιμοποιούμε σωστά. Με όλα αυτά κατά νου, υπάρχουν ορισμένα μειονεκτήματα τα οποία έρχονται με τη χρήση του Linux:
- Έλλειψη εφαρμογών: Δυστυχώς, δεν υπάρχουν διαθέσιμες όλες οι εφαρμογές και τα προγράμματα που θα βρεις στα Windows ή στο macOS. Αν και υπάρχουν πάντοτε εναλλακτικά προγράμματα σχεδόν για οτιδήποτε ψάχνεις, σημαντικές σουίτες προγραμμάτων όπως τα Microsoft Office και το Adobe Creative Cloud συνεχίζουν να μην υποστηρίζονται.
- Συμβατότητα με games: Αν και το Steam έχει κάνει ριζικές βελτιώσεις στην υποστήριξη γνωστών τίτλων για το Linux, υπάρχουν ακόμα πολλά παιχνίδια τα οποία δεν είναι διαθέσιμα για το λειτουργικό σύστημα, ενώ μην περιμένεις οι νέοι ΑΑΑ τίτλοι να γίνουν διαθέσιμη άμεσα. Επομένως, ενώ μπορείς να στήσεις μια gaming βάση με Linux, για να αποφύγεις να επενδύσεις πολύ χρόνο, προτείνεται να χρησιμοποιήσεις τα Windows.
- Εντολές στο τερματικό: Όσο κι αν έχει αναπτυχθεί το Linux, θα πρέπει να νιώθεις άνετα με το να χρησιμοποιήσεις το Τερματικό (Terminal) και να δίνεις εντολές, ακόμα και για ορισμένα από τα πιο απλά πράγματα. Φυσικά, σχεδόν πάντοτε απλά θα αντιγράφεις και θα επικολλάς διάφορες εντολές, πράγμα που είναι ιδιαίτερα εύκολο μα μπορεί να θεωρεί ως ολόκληρο “βουνό” για αρχάριους χρήστες των Windows.
- Δεν παρέχεται υποστήριξη: Σε αντίθεση με την Microsoft που παρέχει τεχνική υποστήριξη προς όλους τους χρήστες της, στο Linux σπάνια θα βρεις επίσημη τεχνική υποστήριξη. Αντίθετα, κάθε διανομή συχνά παρουσιάζει τη δική της κοινότητα από εθελοντές προγραμματιστές και απλούς χρήστες που βοηθάνε στην ανάπτυξη της, παρέχοντας τόσο αναφορές για τις πιο πρόσφατες εκδόσεις και απαντώντας στα καινούργια θέματα που δημιουργούνται στο forum της διανομής.
- Πρέπει να έχεις χρόνο: Η πραγματικότητα είναι πως, σε οποιοδήποτε λειτουργικό σύστημα κι αν μεταφερθείς, θα χρειαστείς χρόνο έως ότου προσαρμοστείς και μάθεις τι λειτουργίες και χαρακτηριστικά παρέχονται και σε ποια σημεία βρίσκονται. Επιπλέον, η διαδικασία για τα περισσότερα πράγματα που θέλεις να κάνεις συχνά είναι διαφορετική μεταξύ των Windows, του macOS και του Linux, με τα δύο τελευταία να μοιράζονται αρκετά κοινά μεταξύ τους.
Όπως και για έναν χρήστη της Apple που έχει μάθει να χρησιμοποιεί μόνο το macOS σε συνδυασμό με το iOS και χρησιμοποιεί για πρώτη φορά τα Windows της Microsoft, έτσι και στη προκειμένη περίπτωση η μετάβαση από τα Windows στο Linux μπορεί να σε δυσκολέψει σε ορισμένα σημεία. Το πρόβλημα ωστόσο είναι για τους χρήστες που έχουν μάθει να χρησιμοποιούν όλα τα χρόνια μόνο τις υπηρεσίες της Microsoft, όπου οι περισσότερες δεν διατίθενται για Linux.
Για παράδειγμα, αν δεν βλέπεις τον εαυτό σου να χρησιμοποιεί άλλη σουίτα προγραμμάτων εκτός από τα Microsoft Office (και η web έκδοση τους δεν σου επαρκεί), έχεις συνηθίσει το OneDrive να ανεβάζει αυτόματα τα αρχεία σου στο cloud και θεωρείς πως το Outlook Email Client είναι το καλύτερο, τότε ίσως θελήσεις να παραμείνεις με το λειτουργικό της εταιρείας. Καλώς ή κακώς, κάνοντας μια αλλαγή σε ένα άλλο λειτουργικό σύστημα σημαίνει πως παράλληλα θα πρέπει να συμβιβαστείς με ορισμένες σημαντικές – και πολλές φορές μεγάλες – αλλαγές.
Windows vs. Linux: Εγκατάσταση εφαρμογών
Αν και τα δύο λειτουργικά συστήματα μοιράζονται αρκετά κοινά μεταξύ τους σε όσο αφορά την εγκατάσταση εφαρμογών και προγραμμάτων, το Linux σου δίνει μεγαλύτερη ελευθερία στον τύπο αρχείων που θέλεις να χρησιμοποιείς και στον τρόπο με τον οποίο θα εγκαθιστάς και θα ενημερώνεις όλες τις εφαρμογές σου. Επιπλέον, υπάρχει μια σημαντική διαφορά στον τρόπο με τον οποίο λαμβάνουν νέες ενημερώσεις οι εγκατεστημένες εφαρμογές.
Εγκατάσταση εφαρμογών στα Windows
Αν είσαι χρόνια χρήστης των Windows, τότε γνωρίζεις πως το Microsoft Store παραμένει μέχρι και σήμερα ιδιαίτερα ελλιπές από εφαρμογές και προγράμματα, με αποτέλεσμα να πρέπει να επισκεφτείς την επίσημη ιστοσελίδα για να κατεβάσεις και να εγκαταστήσεις χειροκίνητα κάθε λογισμικό. Κι ενώ υπάρχουν προγράμματα όπως το PatchMyPC που κάνουν την διαδικασία ευκολότερη, στην πραγματικότητα ο κατάλογος με τα προγράμματα που παρέχονται είναι ιδιαίτερα μικρός.
Αν η Microsoft καταφέρει να προσελκύσει περισσότερους προγραμματιστές και εταιρείες για να ανεβάζουν τις εφαρμογές τους στο Microsoft Store, τότε η διαδικασία της εγκατάστασης και της ενημέρωσης των εφαρμογών θα είναι πιο εύκολη και γρήγορη από ποτέ άλλοτε. Μέχρι τότε όμως, θα πρέπει να τις κατεβάζεις, να τις εγκαθιστάς και να τις ενημερώνεις χειροκίνητα κάθε φορά, πράγμα που σημαίνει πως θα επενδύεις λίγη ώρα κάθε βδομάδα για τις ενημερώσεις.
Τέλος, μιας και έχουν κατασκευαστεί εκατομμύρια προγράμματα για τα Windows, υπάρχει πάντοτε η πιθανότητα να πέσεις πάνω σε κάποιο που δεν έχει ενημερωθεί ώστε να είναι συμβατό τις καινούργιες εκδόσεις του λειτουργικού συστήματος. Ως αποτέλεσμα, θα πρέπει είτε να δοκιμάσεις την αυτόματη συμβατότητα που παρέχει η εταιρεία στο μενού επιλογών, είτε να εγκαταστήσεις μια παλαιότερη έκδοση των Windows (κάτι το οποίο δεν συστήνεται σε καμία περίπτωση), ή να βρεις ένα εναλλακτικό.
Εγκατάσταση εφαρμογών στο Linux
Η εγκατάσταση εφαρμογών και προγραμμάτων στο Linux δεν διαφέρει ιδιαίτερα από αυτή στα Windows, με τη διαφορά πως οι Software Centers που περιλαμβάνονται με κάθε διανομή συχνά παρέχουν όλα όσα θα αναζητήσεις. Ειδικότερα για διανομές όπως το Manjaro Linux που βασίζεται στο Arch Linux και χρησιμοποιεί τον κατάλογο AUR, μέσα στο Pacman (όπως ονομάζεται το App Store πρόγραμμα τους) θα βρεις σχεδόν κάθε εφαρμογή, πρόγραμμα, icon pack, theme ή οτιδήποτε άλλο αναζητάς.
Χρησιμοποιείς μια διανομή όπως το Ubuntu και δεν θεωρείς πως υπάρχουν αρκετές διαθέσιμες εφαρμογές στο Snap Store της διανομής; Κανένα πρόβλημα, απλά ενσωμάτωσε το Flatpak στο σύστημα σου και στη συνέχεια ξεκίνα να εγκαθιστάς Flatpak εφαρμογές με ένα κλικ! Θα βρεις επίσης και AppImage αρχεία, τα οποία μπορείς να εκτελέσεις κάνοντας διπλό κλικ, ή ακόμα και να εγκαταστήσεις το αγαπημένο σου λογισμικό με τη χρήση εντολών στο Τερματικό.
Εναλλακτικές εφαρμογές των Windows για το Linux
Κατά πάσα πιθανότητα, αργά ή γρήγορα, θα θελήσεις να χρησιμοποιήσεις μια εφαρμογή η οποία δεν θα είναι διαθέσιμη για Linux. Στην προκειμένη περίπτωση, μπορείς είτε να δοκιμάσεις να την εγκαταστήσεις με προγράμματα όπως το Wine, είτε να την αντικαταστήσεις με μια άλλη.
Το καλό με το Linux είναι πως έχει μια τόσο μεγάλη και ισχυρή κοινότητα, η οποία έχει φροντίσει να καλύψει τα περισσότερα “κενά” που κάνουν έναν χρήστη των Windows να μην επιλέγει το Linux.
- Αντί για το Adobe Photoshop, χρησιμοποίησε το GIMP.
- Αντί για το Adobe Lightroom, χρησιμοποίησε το RawTherapee ή το Darktable.
- Αντί για το Adobe Audition χρησιμοποίησε το Audacity ή το …
- Αντί για το Adobe Premiere Pro, χρησιμοποίησε το Davinci Resolve.
- Αντί για το Microsoft Movie Maker, χρησιμοποίησε το Kdenlive ή το OpenShot.
- Αντί για τα Microsoft Office, χρησιμοποίησε τα LibreOffice ή τα WPS Office.
- Αντί για το Adobe Illustrator, χρησιμοποίησε το Inkscape.
- Αντί για το Microsoft Outlook, χρησιμοποίησε το Mozilla Thunderbird ή το Geary.
- Αντί για το Microsoft Paint (Ζωγραφική), χρησιμοποίησε το Krita.
- Αντί για το μTorrent, χρησιμοποίησε το Transmission ή το qBittorrent.
- Αντί για το Microsoft Groove, χρησιμοποίησε το Rhythmbox ή το Clementine.
- Αντί για το Adobe Acrobat Reader, χρησιμοποίησε το Evince.
- Αντί για το FL Studio, χρησιμοποίησε το Ardour ή το LMMS.
- Για να τραβάς screenshots, χρησιμοποίησε το Flameshot ή το Ksnip.
- Για καταγραφή οθόνης, χρησιμοποίησε το Kazam, το OBS Studio, ή το SimpleScreenRecorder.
- Αντί για το CCleaner, χρησιμοποίησε το BleachBit ή το Stacer.
- Για να γράφεις κώδικα, χρησιμοποίησε το Atom, το VSCodium, ή το Visual Studio Code.
- Για να συμπιέζεις τα βίντεο σου, χρησιμοποίησε το Handbrake.
Ενδιαφέρεσαι να μάθεις τι εναλλακτικές υπάρχουν στο Linux για ένα πρόγραμμα ή μια εφαρμογή που χρησιμοποιείς στα Windows; Γράψε την ονομασία του προγράμματος στα σχόλια στο τέλος του άρθρου και θα λάβεις σύντομα μια απάντηση με όλες τις εναλλακτικές που υπάρχουν (και εφόσον υπάρχουν).
Windows vs. Linux: Αξίζει να μεταφερθείς σε άλλο λειτουργικό σύστημα;
Αν είσαι ευχαριστημένος/η με τα Windows και τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν, τότε δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα να παραμείνεις με το λειτουργικό σύστημα της Microsoft. Αν σκοπεύεις να στήσεις ένα Gaming Workstation – ή έχεις ήδη ένα – και αναρωτιέσαι αν θα ήταν καλή ιδέα να βάλεις ως βάση το Linux, τότε προτείνεται να επιλέξεις τα Windows 11.
Ενώ θα έχεις την δυνατότητα να παίξεις τους περισσότερους τίτλους παιχνιδιών χάρη στις λειτουργίες και τη συμβατότητα που παρέχει το Steam, αρκετοί ΑΑΑ τίτλοι δεν θα είναι συμβατοί, ενώ μπορεί να αντιμετωπίσεις επίσης διάφορα προβλήματα με τους drivers και τις ρυθμίσεις της διανομής ώστε να τα φέρεις όλα στα μέτρα σου. Σε κάθε περίπτωση, τα Windows 11 είναι αυτή την στιγμή η ιδανικότερη επιλογή για gamers, μιας και η νέα έκδοση έρχεται με εκατοντάδες βελτιώσεις στον τομέα του gaming.
Αν ωστόσο θέλεις να δεις τι άλλο υπάρχει εκεί έξω, γιατί εκατομμύρια χρήστες χρησιμοποιούν το Linux και όχι τα Windows και πως η φιλοσοφία του διαφέρει αρκετά από τα υπόλοιπα λειτουργικά συστήματα, τότε σίγουρα αξίζει να ασχοληθείς και να μπεις στον κόσμο του Linux. Μπορείς να ζητήσεις γρήγορα βοήθεια και να κάνεις ερωτήσεις για προβλήματα ή απορίες που έχεις στα διαθέσιμα forums που υπάρχουν για κάθε διανομή ξεχωριστά.
Θα βρεις επίσης εκατοντάδες γκρουπ στο Facebook και στο Reddit με τεράστιες κοινότητες ανθρώπων που ασχολούνται αποκλειστικά με το Linux. Μέσα από αυτά θα γνωρίσεις νέους ανθρώπους, θα μπορείς να χρησιμοποιείς (με προσοχή) τα προγράμματα που κατασκευάζουν, τα θέματα και τα εικονίδια που σχεδιάζουν και παρέχουν εντελώς δωρεάν προς όλους, ιδέες για να μορφοποιήσεις την διανομή σου και επιλύσεις πάνω σε μια πληθώρα θεμάτων.
Μιας και μπορείς να κατεβάσεις το Linux δωρεάν και να ελέγξεις κάθε διανομή προτού την εγκαταστήσεις, είναι εύκολο να ξεκινήσεις να ασχολείσαι με αυτό και να δεις αν σου αρέσει ή όχι. Επιπλέον, αν θελήσεις να δεις τις πραγματικές τις ικανότητες μιας διανομής, τότε μπορείς να την εγκαταστήσεις σε συνδυασμό με τα Windows (αλλιώς γνωστό και ως “dualboot installation”).
