Είτε πρόκειται για γραφίστες που αναζητούν δωρεάν γραμματοσειρές, είτε θέλεις να βρεις γραμματοσειρές που υποστηρίζουν τα ελληνικά, είτε ακόμα και για να τις χρησιμοποιήσεις τις φωτογραφίες ή τα βίντεο σου, υπάρχουν αρκετές ιστοσελίδες με μεγάλους καταλόγους που θα σου παρέχουν ακριβώς ό,τι ψάχνεις.
Ίσως το μεγαλύτερο πρόβλημα με τις δωρεάν γραμματοσειρές είναι οι άδειες με τις οποίες παρέχονται. Για παράδειγμα, κάποιες γραμματοσειρές παρέχονται δωρεάν με την προϋπόθεση πως θα αναφερθεί ο δημιουργός και η ιστοσελίδα από την οποία τις κατέβασες στο μέρος που θα χρησιμοποιηθούν. Αυτό σημαίνει πως θα πρέπει να προσθέτεις credits είτε στην ιστοσελίδα σου, είτε στην φωτογραφία ή το βίντεο που θα τις χρησιμοποιήσεις.
Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν αρκετές γραμματοσειρές που παρέχονται εντελώς δωρεάν για προσωπική ή εμπορική χρήση, αλλά θα πρέπει να γνωρίζεις πάντοτε τι γραμματοσειρές παρέχει κάθε ιστοσελίδα. Το τελευταίο που θέλεις άλλωστε είναι να σε τρέχουν δικαστικά για παράνομη χρήση χωρίς άδεια. Μέσα από αυτό τον οδηγό θα δούμε τις καλύτερες ιστοσελίδες που μπορείς να χρησιμοποιήσεις για να κατεβάζεις δωρεάν γραμματοσειρές, καθώς επίσης και τι άδεια παρέχει η κάθε μια.
Τι είναι οι άδειες των γραμματοσειρών (font licenses);
Σκέψου τα προγράμματα ή τις εφαρμογές που αγοράζεις για τον υπολογιστή ή το κινητό σου. Αυτά τα λογισμικά σου επιτρέπουν να αποκτήσεις πρόσβαση σε αυτά με τη χρήση μιας άδειας, την οποία συχνά αγοράζεις από την επίσημη ιστοσελίδα τους. Έτσι και με τις γραμματοσειρές, υπάρχουν κάποιες που παρέχονται δωρεάν με συγκεκριμένες άδειες, και άλλες που πουλιούνται σε διάφορα online marketplaces σχεδιαστών και γραφιστών.
Θα βρεις ορισμένες από τις πιο γνωστές άδειες γραμματοσειρών παρακάτω:
Desktop Font License / End-User License
Αλλιώς γνωστές και ως end-user licenses, μια desktop license σου επιτρέπει να εγκαταστήσεις μια γραμματοσειρά στον υπολογιστή σου και να την χρησιμοποιήσεις για διαφορετικούς σκοπούς. Σε αυτούς συμπεριλαμβάνονται τα λογότυπα, τα γραφιστικά σχέδια, τα εξώφυλλα, πάνω σε merchandise και σε πολλά ακόμη. Παρόλα αυτά, πολλές από αυτές τις άδειες έρχονται με ορισμένους περιορισμούς, όπως στη χρήση που μπορείς να τις κάνεις, καθώς επίσης και αν μπορείς να τις χρησιμοποιήσεις για εμπορικούς σκοπούς.
Αν σκοπεύεις να χρησιμοποιείς γραμματοσειρές με desktop license για πελάτες σου, τότε θα πρέπει οι ίδιοι τους να αγοράσουν την άδεια για εμπορική χρήση και όχι εσύ. Τα στοιχεία τους θα πρέπει να είναι στα στοιχεία αγοράς της άδειας για την εκατοστέ γραμματοσειρά και όχι στου γραφίστα.
Commercial Font License
Αλλιώς γνωστές και ως “εμπορικές άδειες”, σου επιτρέπουν να χρησιμοποιήσεις την γραμματοσειρά για οποιονδήποτε σκοπό επιθυμείς, καθώς επίσης και για εμπορικούς σκοπούς ώστε να προωθήσεις προϊόντα, υπηρεσίες, brands, ή ακόμη και για κερδοφόρο περιεχόμενο που έχεις δημιουργήσει. Αυτές είναι οι ιδανικές άδειες για κάθε μικρή και μεγάλη επιχείρηση. Θα βρεις φυσικά δωρεάν γραμματοσειρές που παρέχουν εμπορική άδεια, αλλά και premium γραμματοσειρές τις οποίες θα πρέπει να αγοράσεις, ή ακόμα και να πληρώνεις κάθε μήνα.
Κάθε commercial άδεια είναι επίσης διαφορετική. Κάποιες σου επιτρέπουν να χρησιμοποιήσεις την γραμματοσειρά σε έως ένα περιορισμένο αριθμό προϊόντων ή υπηρεσιών, ενώ άλλες (όπως οι Webfont Font Licenses για τις οποίες θα αναφερθώ στην επόμενη ενότητα) σε περιορίζουν στον αριθμό βάση των επισκεπτών που δέχεσαι στην ιστοσελίδα ή την εφαρμογή σου.
Webfont Font Licenses
Αυτές οι γραμματοσειρές είναι που χρησιμοποιούνται από τους κατόχους ιστοσελίδων. Συχνά, λειτουργούν μέσω embedded κώδικα, ο οποίος φορτώνει την γραμματοσειρά από έναν διαφορετικό server ή μια CDN υπηρεσία κάθε φορά που ένας επισκέπτης φορτώνει μια σελίδα. Στις περισσότερες περιπτώσεις, θα βρεις εκατοντάδες χιλιάδες γραμματοσειρές με άδεια χρήσης για προσωπικούς και εμπορικούς σκοπούς. Οι περισσότερες παρέχονται επίσης για απεριόριστη χρήση, ενώ αρκετοί επιλέγουν να φιλοξενούν τις γραμματοσειρές στους δικούς τους servers για ύψιστη ταχύτητα και λιγότερα νομικά προβλήματα με το GDPR.
Ωστόσο, αρκετές πλατφόρμες όπως το Good Type Foundry χρεώνουν έως και 450€ για να χρησιμοποιείς τις γραμματοσειρές τους σε ιστοσελίδες που δεν ξεπερνάνε τις 15,000 επισκέψεις μηνιαίως. Για μια ιστοσελίδα που λαμβάνει έως και ένα εκατομμύριο μηνιαίες επισκέψεις, το κόστος μπορεί να φτάσει εύκολα τα 2,800+€. Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν αρκετές γραμματοσειρές που ενώ δεν παρέχουν περιορισμό στην επισκεψιμότητα που λαμβάνει μια ιστοσελίδα, περιορίζουν την χρήση σε ένα domain name.
Adobe Fonts Licenses
Αν έχεις ήδη ένα ενεργό συνδρομητικό πακέτο στο Creative Cloud για προγράμματα όπως το Adobe Photoshop, Lightroom, Illustrator, ή οποιοδήποτε άλλο εργαλείο της εταιρείας, τότε είναι λογικό να θελήσεις να χρησιμοποιήσεις την υπηρεσία με τις premium γραμματοσειρές της. Το Adobe Fonts παρέχει περισσότερες από 1,800 γραμματοσειρές, εκ των οποίων όλες έχουν Desktop Font Licenses.
Αν είσαι γραφίστας/ρια και ενδιαφέρεσαι να χρησιμοποιείς τις γραμματοσειρές της Adobe για τα σχέδια των πελατών σου, τότε εκεί ξεκινάνε τα πρώτα προβλήματα. Ενώ μπορείς να χρησιμοποιήσεις νόμιμα μια γραμματοσειρά για το σχέδιο ενός πελάτη σου, αυτή η γραμματοσειρά έρχεται με μια ημερομηνία λήξης. Μετά την λήξη της άδειας, θα πρέπει ο εκατοστέ πελάτης να αποκτήσει ένα συνδρομητικό πακέτο στο Adobe Creative Cloud ώστε να μπορεί να συνεχίσει να χρησιμοποιεί νόμιμα τις γραμματοσειρές.
Παρόλα αυτά, έχουμε κατά νου πως μέχρι και αυτή την στιγμή που γράφεται το άρθρο, οι γραμματοσειρές της Adobe δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε ιστοσελίδες, σε λογισμικά για servers, ή ακόμα και σε mobile εφαρμογές, χωρίς την αγορά των επιπρόσθετων αδειών που απαιτούνται.
Unlimited Font Licenses
Πρόκειται για την καλύτερη των περιπτώσεων, καθώς η unlimited άδεια σου επιτρέπει να την χρησιμοποιείς χωρίς περιορισμούς για όσα projects επιθυμείς. Είτε πρόκειται για προσωπικούς, είτε για εμπορικούς σκοπούς, η unlimited άδεια δεν σε περιορίζει στην επισκεψιμότητα ή στον αριθμό προϊόντων, υπηρεσιών και άλλων projects που μπορείς να την χρησιμοποιήσεις. Παρόλα αυτά, οι unlimited άδειες συχνά κοστίζουν αρκετές χιλιάδες ευρώ και αφορούν τις μεγάλες επιχειρήσεις.
Exclusive Font Licenses
Οι exclusive (αποκλειστικές) άδειες παρέχονται από τον δημιουργό ή γραφίστα που θα σχεδιάσει μια γραμματοσειρά για έναν και μόνο αποκλειστικό πελάτη. Για παράδειγμα, αν μια επιχείρηση θέλει να δημιουργήσει και να σχεδιάσει την δική της μοναδική γραμματοσειρά, μαζί της θα λάβει και την exclusive άδεια, η οποία αποτρέπει οποιονδήποτε άλλο να χρησιμοποιήσει αυτή την γραμματοσειρά.
Αυτές οι άδειες δεν περιλαμβάνουν κάποιον περιορισμό και είναι η ιδανική επιλογή για όσους αναζητούν κάτι μοναδικό και δεν θέλουν να χρησιμοποιείται από καμία άλλη επιχείρηση. Παρόλα αυτά, ο σχεδιασμός μιας γραμματοσειράς μπορεί να κοστίσει αρκετές χιλιάδες ευρώ, και έτσι συχνά μόνο οι μεγάλες επιχειρήσεις έχουν την δυνατότητα να επενδύσουν χρήματα στο σχεδιαστικό τους κομμάτι.
Free Font Licenses
Πρόκειται για τις δωρεάν άδειες. Παρόλα αυτά, το μεγαλύτερο ποσοστό των δωρεάν γραμματοσειρών δεν παρέχει την ποιότητα που θα βρεις σε premium fonts, ενώ συχνά δεν σχεδιάζονται από γνωστούς καλλιτέχνες. Επιπλέον, το δωρεάν δεν σημαίνει πως είναι πάντοτε δωρεάν, καθώς οι free font licenses σου επιτρέπουν είτε να τις χρησιμοποιήσεις για προσωπική χρήση, είτε σε απλά blogs και ιστοσελίδες. Κάποιες απαιτούν να αγοράσεις την άδεια για εμπορική χρήση, ενώ άλλες παρέχουν unlimited δωρεάν άδεια ώστε να τις χρησιμοποιείς όπως επιθυμείς.
Οι καλύτερες ιστοσελίδες με δωρεάν γραμματοσειρές
Τώρα που γνωρίζεις τι συμβαίνει με τις άδειες των γραμματοσειρών, σειρά έχει να ξεκινήσεις να ψάχνεις την ιδανική για εσένα και το project που έχεις αναλάβει. Κάθε μια από τις παρακάτω ιστοσελίδες λειτουργεί διαφορετικά και καλύπτει διαφορετικές ανάγκες, οπότε σιγουρέψου πως έχεις διαβάσει προσεκτικά για τις άδειες που παρέχονται στις γραμματοσειρές τους.
1. Google Fonts
Με περισσότερες από 1,400+ διαθέσιμες γραμματοσειρές, πολλές εκ των οποίων είναι διαθέσιμες για 135 γλώσσες, το Google Fonts αποτελεί τη νούμερο ένα στάση για εκατοντάδες χιλιάδες γραφίστες και σχεδιαστές ιστοσελίδων. Μπορείς να κατεβάσεις όλες τις γραμματοσειρές εντελώς δωρεάν και να τις χρησιμοποιήσεις τόσο για προσωπικούς όσο και για εμπορικούς σκοπούς. Επιπλέον, η πλατφόρμα σου δίνει την δυνατότητα να δεις πως εμφανίζονται πολλαπλές γραμματοσειρές μεταξύ τους, έτσι ώστε να μπορείς να επιλέξεις ευκολότερα κιτ γραμματοσειρών.
Μπορείς να εισάγεις επίσης μια συγκεκριμένη ονομασία ή μια παράγραφο και όλες οι γραμματοσειρές στο Google Fonts θα εμφανίζονται με τις λέξεις που έγραψες. Έτσι, δεν θα χάνεις χρόνο κάνοντας εικόνα πως θα έμοιαζε μια γραμματοσειρά για το λογότυπο της ιστοσελίδας σου, καθώς το βλέπεις live. Οι γραμματοσειρές από το Google Fonts μπορούν να χρησιμοποιηθούν με ευκολία τόσο από ιστοσελίδες και εφαρμογές, όσο και να κατέβουν ώστε να εγκατασταθούν στο λειτουργικό σύστημα για χρήση σε προγράμματα επεξεργασίας φωτογραφιών.
Τέλος, αξίζει να σημειωθεί πως παρέχεται ένας κατάλογος μόνο με γραμματοσειρές που υποστηρίζουν τα ελληνικά.
2. DaFont
Με περισσότερες από 70,000 δωρεάν γραμματοσειρές, το DaFont είναι μια από τις δημοφιλέστερες ιστοσελίδες παγκοσμίως για να κατεβάζεις κάθε είδους γραμματοσειράς. Όπως και το Google Fonts, έτσι και το DaFont σου επιτρέπει να εισάγεις τα δικά σου γράμματα ή μια παράγραφο ώστε να εμφανίζονται όλα τα παραδείγματα γραμματοσειρών όπως τα θέλεις. Παρόλα αυτά, οι περισσότερες γραμματοσειρές δεν υποστηρίζουν τα ελληνικά, οπότε προτείνεται μόνο για όσους γράφουν στα αγγλικά.
Η ιστοσελίδα διαχωρίζει και οργανώνει όλες τις γραμματοσειρές σε είδος και τύπο. Μπορείς να βρεις για παράδειγμα τρομακτικές γραμματοσειρές, Halloween, Cartton, γραμμένες στο χέρι και πολλές ακόμη για σχεδόν οτιδήποτε κι αν προσπαθείς να σχεδιάσεις. Ωστόσο, οι άδειες ποικίλουν στο DaFont, καθώς κάθε δημιουργός έχει την δυνατότητα να ανεβάσει μια γραμματοσειρά και να την παρέχει με όποια άδεια προτιμάει. Κάθε γραμματοσειρά που θα κατεβάζεις θα παρέχεται μαζί με ένα read-me.txt αρχείο, το οποίο αναφέρει όλες τις πληροφορίες για την άδεια που λαμβάνεις με αυτή την γραμματοσειρά.
Μπορείς να κατεβάσεις επίσης κάθε γραμματοσειρά εντελώς δωρεάν χωρίς τη χρήση λογαριασμού, ενώ πάνω από το κουμπί “Download” για κάθε γραμματοσειρά, θα βρεις επίσης και στο περίπου με τι άδεια χρήσης παρέχεται. Οι περισσότερες παρέχονται με “Free for personal use” άδεια, η οποία αφορά αποκλειστικά την προσωπική χρήση και όχι την εμπορική χρήση.
3. FontSpace
Το FontSpace παρέχει περισσότερες από 90,000 γραμματοσειρές, πολλές εκ των οποίων παρέχονται δωρεάν για προσωπική χρήση. Όπως πάντα, μπορείς να ορίσεις τι θα γράφει στην προεπισκόπηση των γραμματοσειρών, ενώ η ιστοσελίδα έχει οργανώσει το περιεχόμενο της με βάση το στυλ και την προτίμηση των περισσότερων χρηστών. Επιπλέον, σου δίνει την δυνατότητα να αναζητάς για γραμματοσειρές μέσω των Collections που παρέχει, καθώς επίσης και να χρησιμοποιήσεις το Font Generator εργαλείο εισάγοντας ένα κείμενο και λαμβάνοντας προτάσεις με στυλ γραμματοσειρών.
Για να κάνει την αναζήτηση ακόμα πιο εύκολη, το FontSpace παρέχει επίσης έναν κατάλογο για να βλέπεις μόνο τις γραμματοσειρές που παρέχονται δωρεάν με unlimited ή εμπορική άδεια. Παράλληλά, αν μετακινήσεις τον κέρσορα του ποντικιού πάνω στις μικρές τελείες που υπάρχουν σε κάθε γραμματοσειρά, θα μπορείς να δεις πως φαίνεται και με άλλα στυλ, όπως για παράδειγμα με bold ή extra-bold γράμματα, στα πλάγια, ή ακόμα και με light γραμματοσειρά (ανάλογα με τα στυλ που παρέχει η κάθε μια).
Αν και η ιστοσελίδα δεν θα σε δυσκολέψει στη χρήση και στο κατέβασμα δωρεάν γραμματοσειρών, πολλές φορές καθυστερεί με τη φόρτωση των γραμματοσειρών, κάτι το οποίο μπορεί να γίνει ιδιαίτερα εκνευριστικό για όσους έχουν χαμηλή ταχύτητα στο ίντερνετ. Ευελπιστώ πως κάποια στιγμή θα βελτιστοποιήσουν την ιστοσελίδα τους ώστε να τις φορτώνει αρκετά πιο γρήγορα.
4. Font Squirrel
Σε αντίθεση με τις υπόλοιπες ιστοσελίδες της λίστας, το Font Squirrel λειτουργεί περισσότερο ως ένας κατάλογος με προτάσεις για δωρεάν γραμματοσειρές από τρίτους. Αυτό σημαίνει πως για να κατεβάσεις μια γραμματοσειρά, Το Font Squirrel θα σε μεταφέρει στην ιστοσελίδα του δημιουργού ή του marketplace που την παρέχει. Παρόλα αυτά, παρέχονται και γραμματοσειρές οι οποίες κατεβαίνουν άμεσα από την ίδια την ιστοσελίδα. Για να τις διαχωρίζεις, όσες γράφουν στο κουμπί offsite στο κουμπί “Download” τους, αυτές είναι από εξωτερικές ιστοσελίδες.
Όλες οι γραμματοσειρές που θα βρεις παρέχονται δωρεάν και έρχονται με άδειες για εμπορική χρήση, που σημαίνει πως θα μπορείς να τις χρησιμοποιήσεις τόσο για τα προσωπικά σου projects, όσο και για πελάτες και επιχειρήσεις. Επιπλέον, όλες οι γραμματοσειρές έρχονται σε μορφή OTF ή TTF και μπορείς να τις αναζητάς με τη χρήση φίλτρων ή βάση της οικογένειας που ανήκουν. Παρέχονται επίσης λίστες με τις νεότερες γραμματοσειρές που προστέθηκαν, καθώς επίσης και με τις δημοφιλέστερες βάση των χρηστών του Font Squirrel.
Δυστυχώς, αν και παρέχεται μια προεπισκόπηση για κάθε γραμματοσειρά που βλέπεις, δεν σου δίνεται η δυνατότητα να προσθέσεις τις δικές σου λέξεις ή μια παράγραφο ώστε να δεις πως θα εμφανίζεται γράφοντας κάτι συγκεκριμένο.
5. FontBundles
Το FontBundles δεν αποτελεί απλά τη νούμερο ένα στάση για κάθε γραφίστα, αλλά ένα μέρος στο οποίο επιστρέφουν κάθε βδομάδα για να δουν όλες τις νέες γραμματοσειρές που έχουν προστεθεί και παρέχονται δωρεάν. Σε αντίθεση με τις υπόλοιπες ιστοσελίδες της λίστας, το FontBundles δημιουργεί Font Bundles με τις καλύτερες γραμματοσειρές που βρίσκει, ενώ σου δίνει την δυνατότητα να τις κατεβάσεις δωρεάν αφότου δημιουργήσεις ένα λογαριασμό.
Όλες οι λίστες με τις γραμματοσειρές που θα βρεις στο FontBundles ανανεώνονται επίσης ανά τακτικά χρονικά διαστήματα, ενώ κάθε βδομάδα παρέχεται ένα premium font εντελώς δωρεάν προς όλους. Έτσι, μπορείς να επισκέπτεσαι την ιστοσελίδα μια φορά την εβδομάδα ώστε να λαμβάνεις μια δωρεάν γραμματοσειρά με άδεια για εμπορική χρήση. Ανέφερα επίσης πως όλες οι δωρεάν γραμματοσειρές που παρέχονται στο FontBundles έρχονται με άδεια για εμπορική χρήση και όχι μόνο προσωπική;
Υπάρχουν φυσικά εκατοντάδες άλλες ιστοσελίδες οι οποίες παρέχουν δωρεάν και premium γραμματοσειρές, αλλά θα πρέπει να διαβάσεις με τι άδειες παρέχονται οι γραμματοσειρές τους προτού ξεκινήσεις να τις κατεβάζεις και να τις χρησιμοποιείς. Ορισμένες από αυτές είναι τα FontStruct, Abstract Fonts, 1001 Fonts, BEFonts, Behance και Dribble.
Πως χρησιμοποιώ τις γραμματοσειρές στα Windows;
Το να κατεβάσεις απλά μια γραμματοσειρά από μια ιστοσελίδα δεν σημαίνει πως θα λειτουργήσει και θα εμφανιστεί στα προγράμματα που χρησιμοποιείς. Θα πρέπει πρώτα να την εγκαταστήσεις και να την κάνεις διαθέσιμη για ορισμένους ή όλους τους χρήστες που έχεις δημιουργήσει στα Windows. Ευτυχώς, η διαδικασία είναι πολύ εύκολη και θα έχεις την δυνατότητα να εγκαθιστάς είτε ξεχωριστά κάθε γραμματοσειρά, είτε ακόμα και πολλαπλές γραμματοσειρές ταυτόχρονα.
Όταν κατεβάζεις μια γραμματοσειρά, συχνά έρχεται με μορφή αρχείου OTF ή TTF. Το μόνο που έχεις να κάνεις είναι να κάνεις δεξί κλικ και στη συνέχεια να πατήσεις στην επιλογή “Εγκατάσταση“.
Τα Windows θα εγκαταστήσουν την γραμματοσειρά και στη συνέχεια θα εμφανίζεται σε όποιο πρόγραμμα ή εφαρμογή σου επιτρέπει να προσθέτεις κείμενα. Ορισμένες φορές ωστόσο έρχονται σε συμπιεσμένα ZIP αρχεία τα οποία θα πρέπει να αποσυμπιέσεις.
Κάνε δεξί κλικ πάνω στο συμπιεσμένο αρχείο και στη συνέχεια κλικ στην επιλογή “Εξαγωγή όλων“. Αν η επιλογή δεν εμφανίζεται, τότε θα χρειαστεί να κατεβάσεις προγράμματα όπως το WinRAR ή το 7-Zip και αφότου τα εγκαταστήσεις θα εμφανιστεί η επιλογή “Αποσυμπίεση“.
Στην περίπτωση που εγκαταστήσεις κάποια γραμματοσειρά και δεν εμφανίζεται ως επιλογή στο πρόγραμμα που χρησιμοποιείς, τότε προτείνεται να κάνεις μια επανεκκίνηση των Windows.
